بانک مرکزی ایران در گزارشی که امروز دوشنبه (۶ بهمن ماه) درباره بازار مسکن ماه در دی ماه منتشر کرده از کاهش معاملات و افزایش دو برابری قیمت‌ها نسبت به پارسال (۱۳۹۸) خبر داده است
این گزارش می‌گوید که در دی ماه امسال در مجموع ۳۵۰۰ خانه در تهران معامله شده که نسبت به دی ماه سال پیش بیش از ۶۷ درصد کاهش داشته است؛ هر چند وضعیت نسبت به یک ماه اخیر بهتر شده و از آذر ماه “معاملات حدود ۳۷/۶ درصد افزایش داشته.”بانک مرکزی قیمت متوسط هر متر مربع خانه معامله شده در تهران در دی ماه را نزدیک به ۲۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان اعلام کرده؛ این نرخ به معنی متوسط ارزش خانه‌های تهران نیست و فقط در برگیرنده متوسط نرخ خانه‌های معامله شده در همین ماه است
بر اساس این گزارش قیمت خانه در دی ماه نسبت به همین ماه در سال ۱۳۹۸ تقریبا دو برابر (۹۸/۳ درصد) شده است؛ افزایش متوسط قیمت خانه در دی ماه نسبت به آذر ماه نزدیک به ۲ درصد اعلام شده است. در دی ماه امسال منطقه ۵ تهران با ۳۹۷ معامله مسکن بالاترین معاملات را در کل پایتخت به خود اختصاص داد؛ منطقه ۲۲ تهران هم با ۵۷ معامله کمترین فروش خانه را در این ماه داشت
در گزارش بانک مرکزی ایران به بازار اجاره هم اشاره شده است؛ طبق گزارش این سازمان نرخ اجازه بهای خانه در تهران از دی ماه سال ۱۳۹۸ تا دی ماه امسال حدود ۲۹/۷ درصد افزایش داشته؛ این نرخ برای کل مناطق شهری در ایران ۳۲/۶ درصد اعلام شده است. بر اساس اظهارات رسمی مقام‌های ایرانی، بیش از شش میلیون خانوار در ایران اجاره‌نشین هستند
با کاهش ارزش ریال در سال‌های اخیر و افزایش نرخ تورم، قیمت مسکن هم در ایران رو به افزایش گذاشت و به تبع آن نرخ اجاره بها هم افزایش یافت؛ طی یک سال اخیر جهش نجومی قیمت ارز هم به افزایش قیمت‌ها دامن زد. رکود ناشی از کرونا هم تاثیر مستقیم بر کاهش معاملات مسکن داشته است
همزمان با افزایش قیمت مسکن و خودرو در ایران، از اردیبهشت امسال با دستور دادستانی اعلام نرخ مسکن در آگهی‌ها ممنوع اعلام شد که اخیرا قیمت‌ها به این آگهی‌ها بازگشته‌اند؛ با جهش قیمت‌ها در بازار مسکن مسئولان ایرانی سایت‌های اعلام نرخ را مقصر گرانی‌های دانسته بودند. یکی از دلایل افزایش قیمت مسکن در ایران کمبود عرضه است
وزارت اقتصاد ایران حدود ۴ سال پیش گزارشی درباره مالیات بر خانه‌های خالی منتشر کرد که در آن گفته شده بود “بین تعداد خانه‌های خالی با نوسان قیمت مسکن ارتباط معکوس وجود دارد به طوری که در شرایط کاهش رشد قیمت مسکن مالکان واحدهای مسکونی به امید افزایش قیمت در دوره آتی از عرضه واحدهای خود به بازار خودداری می‌کنند.”بسیاری از آمارها در ایران اما حکایت از آن دارند که تولید فعلی مسکن در ایران متناسب با نیاز بازار نیست
با کاهش درآمدهای نفتی ایران و عمیق‌تر شدن کسری بودجه دولت این کشور، از سال پیش سایر منابع برای افزایش درآمدهای دولت از جمله روان شدن نقیدینگی به بورس و همچنین معرفی مالیات بر خانه‌های خالی در دستور کار این کشور قرار گرفت
هر چند گفته شد بخشی از این درآمد در “ساخت و ساز و تولید و عرضه مسکن” هزینه خواهد شد. یکی از مهمترین چالش که در موارد قبلی هم دولت ایران با آن دست به گریبان بوده شناسایی املاک خالی است
اخذ مالیات از خانه‌های خالی در ایران موضوع تازه‌ای نیست و در سال‌های گذشته هم مطرح شده بود ولی به دلایل مختلفی از جمله عدم هماهنگی دستگاه‌های ذیربط اجرایی نشد؛ بعضی منتقدان می‌گویند تعریف ناروشن از خانه خالی (خانه‌های فروشی، غیرقابل سکونت و…) اجرای این طرح را سخت کرده است
